ZUS pracownika na urlopie wychowawczym

Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym podlega z tego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom:

emerytalnemu i rentowym - gdy nie ma innych tytułów do tych ubezpieczeń oraz nie ma prawa do emerytury ani renty,
zdrowotnemu - jeśli nie podlega mu z innego tytułu.

Składki na te ubezpieczenia pracownik ma wówczas opłacane ze środków budżetu państwa. Jednak rozliczanie składek za taką osobę w raportach ZUS należy do obowiązków pracodawcy.

Zgłoszenia do ubezpieczeń osoby przebywającej na urlopie wychowawczym pracodawca dokonuje poprzez wykazanie jej w raporcie ZUS RCA, z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 X X i rozliczając składki w polach dotyczących finansowania przez budżet państwa.

Obok raportu ZUS RCA przez cały okres przebywania pracownika na urlopie wychowawczym pracodawca wykazuje go też w raporcie ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 X X oraz wykazanym okresem przerwy w opłacaniu pracowniczych składek ubezpieczeniowych, spowodowanej korzystaniem z urlopu wychowawczego. Jako kod świadczenia/przerwy pracodawca powinien w nim podawać 121 lub 122 (w zależności od podstawy prawnej udzielonego urlopu wychowawczego).

Pracodawca może rozpocząć naliczanie składek za pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym dopiero po złożeniu przez niego oświadczenia o braku innych tytułów do ubezpieczeń emerytalno-rentowych i ubezpieczenia zdrowotnego oraz o braku prawa do emerytury lub renty.

Składki emerytalno-rentowe (w wysokości odpowiednio 19,52% i 8%) pracodawca nalicza osobie przebywającej na urlopie wychowawczym od kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego jej za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających ten urlop. Ustalona w taki sposób podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych nie może być jednak:

wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2025 r. - 5.203,80 zł),
niższa niż 75% kwoty minimalnej płacy (w 2025 r. - 3.499,50 zł).

Z kolei dla pracownika pełnoetatowego podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym nie może być niższa niż kwota minimalnej płacy obowiązująca w danym roku kalendarzowym, czyli w 2025 r. - 4.666 zł.

W razie przejścia na urlop wychowawczy w trakcie miesiąca podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych należy zmniejszyć proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania w danym miesiącu ubezpieczeniom z racji korzystania z urlopu wychowawczego.

Z kolei podstawę wymiaru składki zdrowotnej (9%) dla takiej osoby stanowi kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych. Obecnie jest to kwota 620 zł. Podstawa ta jest miesięczna i niepodzielna.