Urlop wychowawczy osoby pobierającej rentę rodzinną a składki ZUS

Pracownica wystąpiła z wnioskiem o udzielenie jej urlopu wychowawczego od 25 czerwca 2018 r. Czy powinnam naliczać za nią składki emerytalno-rentowe oraz zdrowotną, skoro pobiera ona rentę rodzinną na dwoje niepełnoletnich dzieci?

TAK. Okres, kiedy pracownik przebywa na urlopie wychowawczym, to czas, gdy nie ma wprawdzie naliczanych pracowniczych składek, jednak ma zagwarantowane ubezpieczenia w ZUS z racji przebywania na tym urlopie. Jeśli spełnia określone warunki (patrz tabela), pracodawca ma wtedy obowiązek naliczać mu składki z tego tytułu. Jednym z nich jest brak ustalonego prawa do renty. Pracownica, o której mowa w pytaniu, nie jest osobą mającą ustalone prawo do renty, a jedynie uprawnioną do pobierania renty rodzinnej na niepełnoletnie dzieci.

Składki emerytalno-rentowe (w wysokości odpowiednio 19,52% i 8%) pracodawca nalicza osobie przebywającej na urlopie wychowawczym od kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego jej za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy. Ustalona w taki sposób podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych nie może być jednak:

wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty rocznego limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (w 2018 r. - nie wyższa niż 2.665,80 zł),
niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2018 r. - nie niższa niż 1.575 zł).

Natomiast podstawę wymiaru składki zdrowotnej dla tych osób stanowi kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych (obecnie 520 zł).

Jeśli pracownik rozpocznie korzystanie z urlopu wychowawczego (lub z niego powróci) w trakcie miesiąca kalendarzowego, wtedy składki emerytalno-rentowe nalicza mu się tylko za dni, w których podlega on ubezpieczeniom z racji korzystania z urlopu wychowawczego. Kwotę podstawy wymiaru tych składek zmniejsza się wówczas proporcjonalnie. Polega to na tym, że ustaloną podstawę za pełny miesiąc dzieli się przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom w danym miesiącu. Zasady proporcjonalnego zmniejszenia nie stosuje się natomiast w przypadku podstawy wymiaru składki zdrowotnej.

Pracodawca może rozpocząć naliczanie składek za osobę na urlopie wychowawczym dopiero po otrzymaniu od niej oświadczenia o braku innych tytułów do ubezpieczeń oraz braku prawa do emerytury lub renty.

Druk oświadczenia dla celów ubezpieczenia na urlopie wychowawczym jest dostępny w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.

Składki ubezpieczeniowe pracodawca nalicza z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 X X, w raporcie miesięcznym:

ZUS RCA - jeśli dana osoba podlega zarówno ubezpieczeniom emerytalno-rentowym, jak i ubezpieczeniu zdrowotnemu lub
ZUS RZA - gdy osoba ta podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Oprócz tego przez cały okres korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego trzeba wykazywać go w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RSA z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia, tj. 01 10 oraz kodem przerwy:

121 - jeśli urlop wychowawczy został udzielony na podstawie art. 186 § 2 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.),
122 - jeśli urlop wychowawczy został udzielony zgodnie z art. 186 § 3 Kodeksu pracy.

ZUS pracownika na urlopie wychowawczym
ubezpieczenia	warunek
emerytalne i rentowe	brak innych tytułów do tych ubezpieczeń oraz brak ustalonego prawa do emerytury lub renty
zdrowotne	brak innych tytułów do tego ubezpieczenia