Wykazanie pracownicy na urlopie wychowawczym w dokumentach rozliczeniowych po podjęciu dodatkowej pracy

Pracownica przebywa na urlopie wychowawczym i z tego tytułu podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Obecnie poinformowała pracodawcę o podjęciu pracy na podstawie umowy o pracę w wymiarze 1/2 etatu w innym zakładzie pracy na okres od 1 marca do 31 maja 2022 r. Jak powinniśmy wykazywać ją w dokumentach rozliczeniowych sporządzanych za okres od marca do maja 2022 r.?

Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeśli nie ma innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych ani ustalonego prawa do emerytury lub renty (art. 6 ust. 1 pkt 19 w zw. z art. 9 ust. 6 ustawy o sus). Ponadto jest ona obejmowana obowiązkowo ubezpieczeniem zdrowotnym, gdy nie podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu z innego tytułu (art. 66 ust. 1 pkt 32 ustawy zdrowotnej).

Pracodawca rozpoczyna obliczanie składek na przedmiotowe ubezpieczenia, jeśli pracownica złoży stosowne oświadczenie o braku innego tytułu do przedmiotowych ubezpieczeń oraz ustalonego prawa do emerytury lub renty.

Wzór oświadczenia dostępny jest
w serwisie www.druki.gofin.pl

Przepisy kodeksowe nie zabraniają pracownicy korzystającej z urlopu wychowawczego podjęcia pracy zarobkowej. Zgodnie z art. 186² K.p., w czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Przy czym w razie ustalenia, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.

Zgłoszenie pracownicy korzystającej z urlopu wychowawczego do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz ubezpieczenia zdrowotnego następuje poprzez wykazanie jej w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 X X i obliczonymi składkami. Na temat ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe oraz podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla tych osób pisaliśmy m.in. w UiPP nr 2/2022, str. 6. Ponadto pracodawca wykazuje ją w raporcie ZUS RSA z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia (01 10 X X) i kodem przerwy:

121 - urlop wychowawczy udzielony na podstawie art. 186 § 2 K.p., lub
122 - urlop wychowawczy udzielony na podstawie art. 186 § 3 K.p.

W razie podjęcia dodatkowego zatrudnienia w trakcie urlopu wychowawczego, pracownica obowiązana jest poinformować pracodawcę o podleganiu ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu niż przebywanie na urlopie wychowawczym. Wówczas pracodawca zaprzestaje naliczania składek na przedmiotowe ubezpieczenia. Jeśli następuje to w trakcie miesiąca, to za ten miesiąc dokonuje proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, tzn. ustaloną kwotę podstawy dzieli przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca, a następnie mnoży przez liczbę dni podlegania tym ubezpieczeniom w danym miesiącu (art. 18 ust. 9 ustawy o sus). Proporcjonalność nie dotyczy podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, gdyż stosownie do art. 79 ust. 2 ustawy zdrowotnej jest ona miesięczna i niepodzielna.

W związku z tym, że pracownica nadal przebywa na urlopie wychowawczym, przy czym z tego tytułu od marca do maja 2022 r. nie podlega ubezpieczeniom, uważamy (co potwierdziliśmy w ZUS), że pracodawca wykazuje ją w dwóch blokach raportu ZUS RSA, tj. w jednym z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 X X i kodem przerwy 121 lub 122 oraz w drugim z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 X X i kodem przerwy 350.