Składki emerytalno-rentowe w razie korzystania z kolejnej części urlopu wychowawczego

Pracownica przebywała przez 6 miesięcy na urlopie wychowawczym. W tym czasie naliczaliśmy jej składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz składkę zdrowotną. W połowie marca 2022 r. wróciła do pracy. Złożyła jednak wniosek o udzielenie jej kolejnej części urlopu wychowawczego na okres od 19 kwietnia 2022 r. do 31 marca 2023 r. W jaki sposób powinniśmy ustalić podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych z tytułu urlopu wychowawczego, z którego pracownica będzie korzystać od kwietnia br.?

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób przebywających na urlopie wychowawczym stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających ten urlop, pod warunkiem że stanowiło ono podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe. Ustala się je przez podzielenie wynagrodzenia uzyskanego przez pracownika przez liczbę miesięcy, w których zostało ono osiągnięte. Podstawa ta nie może być:

wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty rocznego limitu podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych (w 2022 r. - 3.553,20 zł),
niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. - 2.257,50 zł).

Przy ustalaniu kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy należy przyjąć (z pewnymi wyjątkami) analogiczne zasady jak przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, określone w art. 36 i następnych ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1133 ze zm.), zwanej ustawą zasiłkową. Jedną z nich jest zasada wynikająca z art. 43 ustawy zasiłkowej. Zgodnie z jego brzmieniem obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. podstawę wymiaru zasiłku ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków niezależnie od ich rodzaju powstała przerwa wynosząca co najmniej jeden pełny miesiąc kalendarzowy (przed zmianą były to 3 miesiące kalendarzowe).

Oznacza to, że jeśli pracownik wykorzystuje urlop wychowawczy w częściach i - tak jak w omawianym przypadku - pomiędzy poszczególnymi okresami przebywania na tym urlopie nie wystąpiła przerwa trwająca co najmniej miesiąc kalendarzowy, pracodawca nie ustala ponownie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Podstawę tę stanowi wówczas ta sama kwota, która była przyjęta do ustalenia podstawy wymiaru tych składek z racji wcześniejszego korzystania z tego urlopu (poprzedniej części urlopu wychowawczego). Należy też pamiętać, że w przypadku pracownika zatrudnionego na pełny etat, któremu przepisy prawa pracy gwarantują minimalne wynagrodzenie, podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym nie może być niższa niż aktualnie obowiązująca kwota minimalnej płacy (w 2022 r. - 3.010 zł).

Warto przypomnieć, że za pracownicę, o której mowa w pytaniu, pracodawca może od 19 kwietnia 2022 r. ponownie rozpocząć naliczanie składek ubezpieczeniowych dopiero po złożeniu przez nią oświadczenia, że nie posiada ona innych tytułów do ubezpieczeń emerytalno-rentowych i/lub ubezpieczenia zdrowotnego oraz że nie ma ustalonego prawa do emerytury ani renty.

Przykład

Pracownica (zatrudniona na pełny etat) przebywała na urlopie wychowawczym od 1 września 2021 r. do 7 marca 2022 r. Ponieważ nie posiadała innych tytułów do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego oraz nie miała prawa do emerytury ani renty, podlegała w tym czasie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (także ubezpieczeniu zdrowotnemu). W okresie od 1 września 2021 r. do 7 marca 2022 r. podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych stanowiło dla niej przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone jej za okres od 1 września 2020 r. do 31 sierpnia 2021 r., które wyniosło 3.000 zł, natomiast w styczniu, lutym i marcu 2022 r. podstawa ta została podniesiona do kwoty 3.010 zł (do wysokości minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2022 r.). Od 19 kwietnia 2022 r. pracownica będzie ponownie przebywała na urlopie wychowawczym (do 31 marca 2023 r.). Wprawdzie do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe w tym okresie pracodawca powinien jej przyjąć przeciętne miesięczne wynagrodzenie za miesiące od 1 września 2020 r. do 31 sierpnia 2021 r., ze względu na brak przerwy wynoszącej co najmniej miesiąc kalendarzowy pomiędzy jedną a drugą częścią urlopu wychowawczego, tj. w kwocie 3.000 zł, to z uwagi na fakt, że jest ono niższe niż obecna wysokość minimalnej płacy, do podstawy tej od kwietnia do grudnia 2022 r. należy przyjąć kwotę 3.010 zł, natomiast od stycznia do marca 2023 r. - kwotę minimalnej płacy, która będzie obowiązywała w 2023 r.