Czy podjęcie pracy na urlopie wychowawczym może stanowić podstawę do upomnienia i przerwania urlopu?

Od kontrahenta uzyskaliśmy informację, że nasza pracownica przebywająca na urlopie wychowawczym podpisała z nim umowę zlecenia. Czy możemy udzielić jej upomnienia oraz anulować resztę urlopu i wezwać do stawienia się w pracy?

Pracodawca raczej nie będzie mógł udzielić upomnienia wspomnianej pracownicy, natomiast możliwość odwołania z urlopu wychowawczego uzależniona będzie od tego, czy po podpisaniu zlecenia osoba ta zaprzestała sprawowania opieki nad dzieckiem.

W myśl art. 108 § 1 K.p. upomnienie może być udzielone pracownikowi za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bhp i p.poż., a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Z żadną z tych sytuacji nie mamy tu do czynienia, ponieważ żaden z powszechnie obowiązujących przepisów nie zabrania podejmowania dodatkowego zatrudnienia - w tym przypadku w ramach umowy zlecenia - w czasie pobytu na urlopie wychowawczym.

Wręcz przeciwnie, art. 186² K.p. wyraźnie mówi o tym, że w czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową zarówno u dotychczasowego, jak i obcego pracodawcy, a także inną działalność oraz naukę albo szkolenie. Co ważne, pracownik nie musi informować o tym pracodawcy, który udzielił urlopu, a tym bardziej występować do niego o wyrażenie zgody na podjęcie dodatkowej pracy zarobkowej. Jedynym ograniczeniem jest to, aby zachowana została możliwość sprawowania przez niego osobistej opieki nad dzieckiem.

Sam fakt podpisania umowy zlecenia w czasie pobytu na urlopie wychowawczym nie stanowi więc podstawy do udzielenia pracownicy upomnienia.

Jeżeli zaś chodzi o możliwość odwołania pracownicy z urlopu, to z przywołanego art. 186² K.p. wynika jednoznacznie, że pracodawca może przerwać urlop wychowawczy tylko wówczas, jeżeli ustali, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Przed podjęciem takiej decyzji pracodawca, o którym mowa w pytaniu, powinien więc przeanalizować warunki świadczenia pracy w ramach wspomnianej umowy zlecenia i dopiero, jeżeli uzna, że uniemożliwiają one dalsze sprawowanie osobistej opieki, może wezwać pracownicę do stawienia się w pracy.

Przykład

Pracodawca uzyskał informację, że dwie pracownice przebywające na urlopach wychowawczych podpisały umowy zlecenia z obcymi podmiotami na czas pokrywający się z urlopem. Praca pierwszej z nich polega na osobistym zbieraniu zamówień na usługi oferowane przez zleceniodawcę i jest ona wykonywana na terenie sąsiednich województw. Natomiast praca drugiej polega na telefonicznym udzielaniu porad. W pierwszym przypadku pracodawca ma podstawę do przerwania urlopu wychowawczego, w drugim zaś nie.

Zauważmy, że mowa jest tu o zaprzestaniu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Powierzenie jej innemu członkowi rodziny, np. dziadkom, nie pozbawia więc pracodawcy prawa do odwołania pracownika z urlopu wychowawczego.

Zgodnie z art. 186² § 2 K.p. w sytuacji, jeśli pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa go do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż 3 dni od dnia wezwania.

Mimo, że przywołany przepis nie wprowadza takiego wymogu, wskazanym jednak jest - chociażby ze względów dowodowych - aby wezwanie do wcześniejszego stawienia się w pracy przybrało formę pisemną i było wysłane listem poleconym, najlepiej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

Wzór pisma odwołującego pracownika z urlopu wychowawczego
"Dach-lep" Sp. z o.o. ul. Morska 1 75-123 Koszalin	Koszalin, 9 stycznia 2023 r.
	Pani Teresa Kowalska ul. Górna 3 75-308 Koszalin
Korzystając z uprawnienia wynikającego z art. 186² § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.) wzywam Panią do stawienia się w pracy w dniu 13 stycznia br. Oznacza to, że udzielony Pani urlop wychowawczy zakończy się 12 stycznia. Powodem takiej decyzji jest uzyskanie w dniu 5 stycznia 2023 r. informacji o tym, że z dniem 2 stycznia br. podjęła Pani zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia zawartej z PUH "Reno-dach", która z uwagi na warunki jej wykonywania uniemożliwia dalsze sprawowanie osobistej opieki nad córką (Anną Kowalską).
	Prezes Zarządu Tadeusz Nowak