Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 21 (776) z dnia 20.07.2012

Składki ZUS za osoby na urlopach wychowawczych

Pracownica zatrudniona w naszej firmie na podstawie umowy o pracę jest również wspólnikiem dwuosobowej spółki jawnej. Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego wystąpi do nas z wnioskiem o urlop wychowawczy. Czy będziemy zobowiązani rozliczać za nią składki ubezpieczeniowe podczas urlopu wychowawczego? Jakie składki będzie zobowiązana opłacać jako wspólnik spółki jawnej? Firma nasza zatrudnia 6 pracowników.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, urlop wychowawczy jest odrębnym od umowy o pracę tytułem do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, o ile nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie posiada innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Przebywanie na urlopie wychowawczym stanowi też tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, ale tylko wtedy, gdy dana osoba nie podlega temu ubezpieczeniu z innego tytułu.

Obowiązek rozliczania składek za osoby przebywające na urlopach wychowawczych spoczywa na pracodawcy, który udzielił pracownikowi urlopu wychowawczego bez względu na liczbę zatrudnionych w firmie pracowników. Zgłoszenia do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz ubezpieczenia zdrowotnego osób przebywających na urlopie wychowawczym dokonuje się wyłącznie poprzez wykazanie ubezpieczonego w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA z kodem 12 11 X X (urlop wychowawczy).

Pracodawca za osobę, której udzielił wskazanego urlopu, składa również raport ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczeń 01 10 X X, gdzie wykazuje okres urlopu i kod świadczenia/przerwy 121 (urlop wychowawczy).

Od 1 stycznia 2012 r. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym stanowi kwota 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Za czerwiec, lipiec i sierpień 2012 r. podstawa ta nie może być wyższa niż 2.187,65 zł (60% z kwoty 3.646,09 zł).

Tak ustalona podstawa wymiaru składek za osobę, która przebywa na urlopie wychowawczym, nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone jej za okres 12 miesięcy poprzedzających urlop wychowawczy.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu, płatnik nie będzie za osobę, której udzieli urlopu wychowawczego, wykazywał w dokumentach rozliczeniowych przekazywanych za nią do ZUS żadnych składek. W okresie urlopu wychowawczego będzie ona miała inny tytuł do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, tj. wykonywanie pozarolniczej działalności jako wspólnik spółki jawnej.

W konsekwencji, za okres udzielonego urlopu wychowawczego pracodawca będzie składał wyłącznie raport ZUS RSA z kodem 01 10 X X i wykazywał okres udzielonego urlopu i kod świadczenia/przerwy 121 (urlop wychowawczy).

Osoba, która jest wspólnikiem w spółce jawnej, obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Dobrowolne jest dla niej tylko ubezpieczenie chorobowe. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 2.115,60 zł (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ogłoszonego na dany rok kalendarzowy). Łącznie składki na ubezpieczenia społeczne od minimalnej podstawy wraz z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym wynoszą miesięcznie 674,88 zł, a bez ubezpieczenia chorobowego - 623,05 zł. Natomiast składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 2.828,31 zł (75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2011 r., włącznie z wypłatami z zysku). Składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2012 r., począwszy od składek należnych od dnia 1 stycznia 2012 r., nie może być niższa niż 254,55 zł (tj. 9% podstawy wymiaru).

Dodatkowo osoba, która prowadzi pozarolniczą działalność i z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ma obowiązek opłacać za siebie składkę na Fundusz Pracy. W sytuacji opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od minimalnej podstawy wymiaru, składka na FP wynosi 51,83 zł (2,45% z kwoty 2.115,60 zł). Składka na FP jest nienależna, jeżeli osoba ubezpieczona (tu: pracownica) ukończyła 55 lat.