Urlop wychowawczy w świadectwie pracy

Pracownica przez kilka miesięcy 2012 r. przebywała na urlopie wychowawczym. Z końcem sierpnia br. na jej wniosek nastąpi rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron. Z informacji zawartych na stronie internetowej ZUS wynika, iż okres urlopu wychowawczego należy wykazać w świadectwie pracy jako nieskładkowy. Tymczasem w 2012 r. zmieniły się zasady ubezpieczania takich osób i moim zdaniem jest to okres składkowy (co miesiąc w deklaracji RCA pokazywałam podstawę, a składki finansował budżet państwa). Jak w związku z tym powinnam okres urlopu wychowawczego wykazać w świadectwie pracy?

Świadectwo pracy jest jednym z dokumentów potwierdzających okres zatrudnienia ubezpieczonego dla celów ustalenia prawa do emerytury i renty. W okresie tym mogą znaleźć się zarówno okresy składkowe, jak i nieskładkowe, wymienione odpowiednio w art. 6 i 7 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną.

Każdy z tych okresów ma odpowiedni wpływ na prawo do świadczenia oraz jego wysokość. Ponadto okresy nieskładkowe uwzględnia się jedynie w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

Do okresów składkowych zalicza się przede wszystkim okres ubezpieczenia, rozumiany jako okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o którym mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.), zwanej ustawą systemową.

Okresem takiego ubezpieczenia jest m.in. okres przebywania na urlopie wychowawczym po 31 grudnia 1998 r. Od 1 stycznia 1999 r. (a nie, jak podaje Czytelniczka, od 2012 r.) osoby przebywające na urlopach wychowawczych podlegają bowiem obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy systemowej). Od 2012 r. zmieniły się jedynie zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe dla osób przebywających na urlopie wychowawczym. Ubezpieczeniom tym podlegają jednak tylko wtedy, gdy spełniają ku temu określone warunki (patrz ramka). Pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym zgłasza do ubezpieczeń pracodawca, poprzez wykazanie go w odpowiednim raporcie miesięcznym (tu: ZUS RCA, ewentualnie ZUS RZA - jeśli jest naliczana tylko składka zdrowotna) z właściwym kodem tytułu ubezpieczenia i naliczonymi składkami ubezpieczeniowymi.

Tym samym, okres urlopu wychowawczego przypadający po 31 grudnia 1998 r., będąc okresem składkowym nie powinien być wykazany w pozycji dotyczącej okresów nieskładkowych. Inaczej niż okres takiego urlopu sprzed 1999 r., kiedy nie były opłacane składki emerytalno-rentowe.

Pracodawca jest zobowiązany wykazać w świadectwie pracy fakt korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego oraz okres przebywania na tym urlopie. Zasady jego wypełniania wynikają z ogólnej regulacji art. 97 K.p. (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.) oraz z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz. U. z 1996 r. nr 60, poz. 282 ze zm.). W treści świadectwa informację o korzystaniu z urlopu wychowawczego podaje się w:

ust. 4 pkt 3 świadectwa, w którym wykazuje się okres wykorzystanego przez pracownika urlopu wychowawczego i/lub

ust. 4 pkt 10, przeznaczony do odnotowania przypadających w czasie zatrudnienia okresów nieskładkowych uwzględnianych przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty.

W razie korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego pracodawca w każdym przypadku wykazuje ten fakt w ust. 4 pkt 3 świadectwa. Natomiast zaznaczenie tego urlopu dodatkowo w ust. 4 pkt 10 świadectwa zależy od tego, czy urlop ten był okresem nieskładkowym. O tym, czy dany okres ma charakter nieskładkowy decyduje art. 7 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zawierający wyliczenie tych okresów. Wśród nich wskazane są m.in. przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu wychowawczego. Jeżeli więc pracownik w czasie korzystania z urlopu wychowawczego (w okresie od 1 stycznia 1999 r.), podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, to okres tego urlopu wykazuje się tylko w ust. 4 pkt 3 świadectwa. Natomiast jeżeli nie podlegał im (lub chodzi o urlop wychowawczy przed 1 stycznia 1999 r.), to należy wykazać wychowawczy dodatkowo w ust. 4 pkt 10 świadectwa pracy (jako okres nieskładkowy).

Warto jednak podkreślić, iż nawet jeśli pracodawca błędnie wykaże okres urlopu wychowawczego w świadectwie pracy, np.:

jako okres nieskładkowy, gdy zostały za niego opłacone składki emerytalno-rentowe, albo

wyłącznie w pozycji dotyczącej okresu korzystania z tego urlopu, bez wpisania go w miejscu dotyczącym okresów nieskładkowych,

ZUS powinien odpowiednio zweryfikować te informacje w oparciu o dane zgromadzone na indywidualnym koncie danego ubezpieczonego.

Warunki objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi osób na urlopie wychowawczym: