A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 36 (863) z dnia 20.12.2014

Praca w obniżonym wymiarze a wymiar urlopu wychowawczego

Pracownica przez rok przebywała na urlopie macierzyńskim (podstawowym i dodatkowym) oraz rodzicielskim, a przez kolejny rok korzystała z prawa do pracy w obniżonym wymiarze. Później złożyła wniosek o pełny wymiar urlopu wychowawczego. Czy wymiar tego urlopu nie ulega obniżeniu o czas pracy na niepełnym etacie?

Zgodnie z opinią Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, uprawnienie do pracy w obniżonym wymiarze w okresie, w którym pracownik mógłby korzystać z urlopu wychowawczego oraz prawo do urlopu wychowawczego, powinny być traktowane odrębnie.

Pierwsze z tych uprawnień wynika z art. 186⁷Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy (maksymalnie do ½ etatu) w okresie, w którym mógłby korzystać z urlopu wychowawczego. Wniosek ten jest obligatoryjny dla pracodawcy. Z kolei prawo do urlopu wychowawczego wynika z art. 186 K.p., który ustala jego wymiar na maksymalnie 36 miesięcy (w tym jeden miesiąc tzw. nieprzenaszalny). Wskazany wymiar urlopu oraz wiek dziecka (do 5 lat, z pewnymi wyjątkami) wyznacza granice czasowe skorzystania z uprawnienia do pracy w obniżonym wymiarze w okresie, na który mógłby przypadać urlop wychowawczy.

Z przytoczonych regulacji wynika, iż uprawnienie wynikające z art. 186⁷ K.p. jest ściśle powiązane z prawem do urlopu wychowawczego oraz z jego wymiarem i okresem, na który może być udzielony. Może więc pojawić się pytanie, czy skorzystanie z uprawnienia z art. 186⁷ K.p. nie ma wpływu na wymiar urlopu wychowawczego, tj. czy nie ulega on proporcjonalnej redukcji o okres, w którym pracownik, z racji prawa do tego urlopu, pracuje w obniżonym wymiarze czasu pracy. Przepisy art. 186 i 186⁷ K.p. nie odnoszą się do tej kwestii, choć pewną interpretację zasygnalizowanego problemu można wysnuć z brzmienia art. 186⁷K.p. Stanowi on, że uprawnienie do pracy w obniżonym wymiarze przysługuje pracownikowi "w okresie, w którym mógłby korzystać" z urlopu wychowawczego. Sformułowanie to może być rozumiane w taki sposób, że jego skutkiem jest utrata prawa do tej części urlopu, która została "skonsumowana" przez obniżenie wymiaru. Niemniej brak jest wyraźnej regulacji prawnej na potwierdzenie tej interpretacji.

W związku z tym nasze Wydawnictwo zwróciło się o wydanie opinii w omawianej sprawie do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. W piśmie otrzymanym przez Wydawnictwo w dniu 29 października br. resort pracy stanął na stanowisku, że "(…) prawo do obniżenia wymiaru czasu pracy na podstawie art. 186⁷ K.p. jest odrębnym i niezależnym uprawnieniem wobec urlopu wychowawczego, aczkolwiek z tym urlopem funkcjonalnie powiązanym z tego względu, że przysługującym pracownikowi uprawnionemu do urlopu wychowawczego. Tym samym okres pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego nie wpływa na wymiar urlopu wychowawczego. Natomiast z prawa do pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy na podstawie art. 186⁷ K.p. pracownik będzie korzystał przez okres, w którym będzie spełniał ustawowe warunki uprawniające go do urlopu wychowawczego. (…)"

Ministerstwo uważa więc, że wymiar urlopu wychowawczego nie ulega redukcji o okres pracy w obniżonym wymiarze, wdrożonej na podstawie art. 186⁷ K.p. Zastosowanie tego poglądu w praktyce może prowadzić do zróżnicowania sytuacji pracowników, w zależności od kolejności korzystania z omawianych uprawnień.

Przykład

Pracownica po zakończeniu podstawowego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego wystąpiła o urlop wychowawczy w wymiarze 35 miesięcy (tj. w maksymalnym przysługującym jej wymiarze, po odliczeniu jednego tzw. nieprzenaszalnego miesiąca). Po zakończeniu urlopu wychowawczego nie będzie już mogła zawnioskować o obniżenie jej wymiaru czasu pracy na podstawie art. 186⁷ K.p., ponieważ utraci prawo do urlopu wychowawczego. Nie będzie miało znaczenia, że dziecko nie ukończyło jeszcze 5 lat.

Odmiennie, zdaniem MPiPS, będzie kształtowała się sytuacja, jeżeli pracownica po zakończeniu urlopów macierzyńskich i rodzicielskiego w pierwszej kolejności złoży wniosek o umożliwienie jej pracy w obniżonym wymiarze w trybie art. 186⁷ K.p., np. przez rok. Jeżeli po zakończeniu korzystania z tego uprawnienia złoży wniosek o udzielenie jej pełnego wymiaru urlopu wychowawczego, wówczas skorzysta również z tego drugiego uprawnienia. Jedynym ograniczeniem będzie tu wiek dziecka.