Urlop wychowawczy dla pracownicy na pierwsze i drugie dziecko

Pracownica ma dwoje dzieci w wieku do lat 6. Przez 25 miesięcy przebywała na urlopie wychowawczym na drugie dziecko. Chciałaby wykorzystać dalszą część urlopu wychowawczego na to dziecko. Czy obecnie przysługuje jej 11 miesięcy tego urlopu, czy tylko 10 miesięcy? Ile urlopu może z kolei wykorzystać na pierwsze dziecko, jeżeli to dziecko 17 maja 2024 r. ukończy 6 lat? (pytanie z dyskusji na www.forum.gofin.pl nr 1470893)

Urlop wychowawczy przysługuje rodzicom lub opiekunom dziecka, którzy posiadają co najmniej 6-miesięczny okres zatrudnienia. Tak wynika z art. 186 § 1 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465). Urlop ten jest udzielany na pisemny wniosek pracownika składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.

Urlop wychowawczy jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia, w maksymalnie 5 częściach. Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu.

Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy i przysługuje on łącznie obojgu rodzicom lub opiekunom dziecka. Przy czym jeden miesiąc z tych 36 miesięcy przysługuje każdemu z rodziców niezbywalnie. Jest to tzw. część urlopu nieprzenoszalna na drugiego rodzica. Skorzystanie z urlopu wychowawczego w wymiarze co najmniej jednego miesiąca oznacza wykorzystanie przez rodzica lub opiekuna dziecka części niezbywalnej tego urlopu. Tym samym rodzic albo opiekun dziecka może skorzystać maksymalnie z 35 miesięcy urlopu wychowawczego.

Należy dodać, że w art. 186 § 9 i § 10 K.p. ustawodawca wskazał wyjątkowe przypadki, w których rodzic dziecka ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy. Są to sytuacje, gdy:

drugi rodzic dziecka nie żyje,
drugiemu rodzicowi dziecka nie przysługuje władza rodzicielska,
drugi rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu,
dziecko pozostaje pod opieką jednego opiekuna.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu generalnie pracownica na drugie dziecko może jeszcze wykorzystać 10 miesięcy urlopu wychowawczego (jednak nie później niż do upływu roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat), gdyż urlop ten w wymiarze miesiąca przysługuje niezbywalnie drugiemu rodzicowi. Tylko w przypadkach wskazanych w art. 186 § 9 i § 10 K.p. miałaby ona prawo do 11 miesięcy urlopu wychowawczego na drugie dziecko.

Natomiast jeżeli chodzi o urlop wychowawczy na pierwsze dziecko, to zakładając, że dotychczas pracownica nie korzystała z tego rodzaju urlopu na to dziecko, może skorzystać z niego tylko do końca 2024 r., gdyż 17 maja 2024 r. dziecko ukończy 6 lat. Rok kalendarzowy ukończenia przez dziecko 6 lat wyznacza upływ terminu, do którego pracownik może skorzystać z urlopu wychowawczego na dane dziecko.

Przykład

Przyjmujemy dane przedstawione w pytaniu i dodatkowo zakładamy, że ojciec dzieci nie będzie korzystał z należnej części urlopu wychowawczego na żadne z nich. Ponadto pracownica w pierwszej kolejności zamierza wykorzystać urlop wychowawczy na pierwsze dziecko, z którego na to dziecko dotychczas nie korzystała.

Pracownica złożyła wniosek o urlop wychowawczy na pierwsze dziecko, który potrwa do końca 2024 r. Natomiast przyjmując, że drugie dziecko ukończy 6 lat w 2027 r., pracownica do końca 2027 r. może skorzystać z 10 miesięcy urlopu wychowawczego na to drugie dziecko. Musi przy tym zachować termin 21 dni na złożenie wniosku o urlop.