Ustalanie okresu urlopu wychowawczego - stanowisko MRPiPS

Stosownie do art. 186 K.p., pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego. Pełny wymiar urlopu wynosi 36 miesięcy, przy czym, co do zasady, każdemu z rodziców przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu. Omawiane uprawnienie może być wykorzystane najwyżej w 5 częściach, które ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków. Jeżeli jednak pracownik wykorzystuje część urlopu rodzicielskiego (do 16 tyg.) w terminie późniejszym niż bezpośrednio po poprzedniej części tego urlopu, to liczba wykorzystanych w tym trybie części urlopu pomniejsza liczbę części przysługującego urlopu wychowawczego (art. 182^1c § 3 K.p.).

Ważne: Urlopu wychowawczego udziela się na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

Przepisy kodeksowe nie określają wprost jak obliczać okres omawianego urlopu, a opinie doktryny są niejednolite. Wobec powyższego nasza redakcja zwróciła się z zapytaniem w tej sprawie do resortu pracy. W piśmie, które otrzymaliśmy 2 czerwca 2016 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej potwierdziło dotychczasowe stanowisko redakcji, wyjaśniając, że: "(...) Dopuszczalny 36-miesięczny okres urlopu wychowawczego należy, zdaniem Departamentu Prawa Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, obliczać z uwzględnieniem orzecznictwa sądowego dotyczącego ustalania okresu zatrudnienia pracownika. Jak orzekł Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 11 grudnia 2009 r. (II PK 223/09...) sposób liczenia terminów określonych w przepisach Kodeksu cywilnego nie ma zastosowania do okresów, od których zależy nabycie uprawnień pracowniczych. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do tego wyroku »w judykaturze utrwalony jest pogląd, że sposób liczenia terminów określonych w przepisach Kodeksu cywilnego nie ma zastosowania do okresów, od których zależy nabycie uprawnień pracowniczych (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 1991 r., I PZP 16/91, OSNCP 1992 z. 1 poz. 10, czy wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 1996 r., I PKN 47/96, OSNP 1997 nr 17, poz. 310).

Zasady nabycia uprawnień pracowniczych są zatem zawarte w postanowieniach prawa pracy i odbiegają od reguł prawa cywilnego. Uznając zaś, że kwestia ta jest uregulowana w prawie pracy - jakkolwiek nie wprost - nie ma podstaw, by sięgać do Kodeksu cywilnego, gdyż w myśl art. 300 K.p. stosujemy go do stosunków pracy tylko w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy.

Zdaniem Departamentu oznacza to, że jeżeli urlop wychowawczy został udzielony od dnia 4 kwietnia 2016 r., to 6 miesięczny okres urlopu wychowawczego upływa 3 października 2016 r. Natomiast jeżeli występują między częściami urlopu wychowawczego przerwy, to dla ustalenia kiedy miną dopuszczalne 36 miesięcy, należy sumować pełne kolejne nieprzerwane miesiące urlopu wychowawczego, przyjmując, że okres miesiąca upływa w dniu poprzedzającym dzień, który datą odpowiada początkowemu dniowi okresu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca (np. miesiąc liczony od dnia 4 kwietnia upływa w dniu 3 maja). Należy także zsumować dni »wystające« poza pełne miesiące, przyjmując 30 dni za jeden miesiąc. (...)".

Ważne: Urlop wychowawczy ustala się przyjmując zasady potoczne, nie cywilistyczne, co oznacza, że jego okres oznaczony w miesiącach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą poprzedza początkowy dzień tego okresu.

Przykład

Pracownica wystąpiła o pełny przysługujący jej wymiar urlopu wychowawczego (35 m-cy) na roczne dziecko. Urlop rozpoczął się 14 marca 2016 r., a zatem powinien trwać do 13 lutego 2019 r.

Załóżmy, że pracownica otrzymała propozycję intratnej pracy i złożyła wypowiedzenie dotychczasowej umowy, które zakończy bieg 30 września 2016 r., jednocześnie kończąc urlop wychowawczy. Od poniedziałku 3 października 2016 r. (po 2-dniowej przerwie) z pozostałego urlopu wychowawczego zamierza skorzystać pracownik-ojciec dziecka. Będzie mu przysługiwał urlop wychowawczy do 15 marca 2019 r., co wynika z wyliczenia:

okres urlopu wykorzystany przez matkę: 6 m-cy i 17 dni,
różnica do wykorzystania (po przerwie) przez ojca: 36 m-cy - 6 m-cy i 17 dni = 29 m-cy i 13 dni.

Zwracamy uwagę! Skorzystanie z urlopu wychowawczego w wymiarze co najmniej jednego miesiąca oznacza wykorzystanie przez rodzica lub opiekuna dziecka przynależnej wyłącznie jemu 1-miesięcznej części tego urlopu (art. 186 § 5 K.p.).