Obowiązki pracodawcy wobec ZUS po przejściu pracownika na urlop wychowawczy

Pracownica zgłosiła u pracodawcy, że po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego chce przejść na urlop wychowawczy. Czy wystarczy, że będziemy ją wykazywali w raporcie ZUS RSA z informacją o przerwie w opłacaniu pracowniczych składek?

NIE. Okres, kiedy pracownik przebywa na urlopie wychowawczym, to czas, w którym ma on zagwarantowane ubezpieczenia w ZUS. W okresie tego urlopu podlega on bowiem obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale tylko wtedy, gdy spełnia określone warunki (patrz tabela).

Zgłoszenia do ubezpieczeń osoby przebywającej na urlopie wychowawczym dokonuje pracodawca, z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 X X, wyłącznie poprzez wykazanie jej w raporcie miesięcznym:

ZUS RCA - jeśli podlega zarówno ubezpieczeniom emerytalno-rentowym, jak i ubezpieczeniu zdrowotnemu lub
ZUS RZA - jeśli podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Składki emerytalno-rentowe (w wysokości odpowiednio: 19,52% i 8%) pracodawca nalicza osobie przebywającej na urlopie wychowawczym od kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego jej za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy. Ustalona w taki sposób podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych nie może być jednak:

wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty rocznego limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (w 2017 r. - nie wyższa niż 2.557,80 zł),
niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2017 r. - nie niższa niż 1.500 zł).

Natomiast podstawę wymiaru składki zdrowotnej dla tych osób stanowi kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych (obecnie 520 zł).

Jeśli pracownik rozpocznie korzystanie z urlopu wychowawczego (lub z niego powróci) w trakcie miesiąca kalendarzowego, wtedy składki emerytalno-rentowe nalicza mu się tylko za dni, w których podlega on ubezpieczeniom z racji korzystania z urlopu wychowawczego. Kwotę podstawy wymiaru tych składek zmniejsza się wówczas proporcjonalnie. Polega to na tym, że ustaloną podstawę za pełny miesiąc dzieli się przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom w danym miesiącu. Zasady proporcjonalnego zmniejszenia nie stosuje się natomiast w przypadku podstawy wymiaru składki zdrowotnej.

Pracodawca może rozpocząć naliczanie składek za osobę na urlopie wychowawczym dopiero po otrzymaniu od niej oświadczenia o braku innych tytułów do ubezpieczeń oraz braku prawa do emerytury lub renty.

Druk oświadczenia dla celów ubezpieczenia na urlopie wychowawczym jest dostępny w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.

Oprócz tego przez cały okres korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego, pracodawca powinien wykazywać go w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RSA z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia, tj. 01 10 oraz kodem przerwy:

121 - jeśli urlop wychowawczy został udzielony na podstawie art. 186 § 2 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.),
122 - jeśli urlop wychowawczy został udzielony na podstawie art. 186 § 3 Kodeksu pracy.

ZUS pracownika na urlopie wychowawczym
ubezpieczenia	warunek
emerytalne i rentowe	brak innych tytułów do tych ubezpieczeń oraz brak ustalonego prawa do emerytury lub renty
zdrowotne	brak innych tytułów do tego ubezpieczenia